Trong bối cảnh thuế quốc tế ngày càng minh bạch và các cơ quan quản lý tăng cường giám sát giao dịch liên kết, việc kê khai hồ sơ toàn cầu trở thành yếu tố sống còn đối với các tập đoàn đa quốc gia. Một Hồ sơ toàn cầu được lập chuẩn không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ 第132/2020/ND-CP号法令 và BEPS Action 13 mà còn là công cụ chiến lược để minh bạch mô hình kinh doanh, quản lý rủi ro thuế và tối ưu hóa lợi nhuận. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết cũng như cập nhật chuẩn mực quốc tế, giúp bạn hiểu rõ, lập và kê khai Hồ sơ toàn cầu hiệu quả, vừa tuân thủ luật pháp, vừa củng cố vị thế cạnh tranh toàn cầu.
Hồ sơ toàn cầu là gì?
Hồ sơ toàn cầu (tiếng Anh gọi Master File) là tài liệu cấp cao, được thiết kế để cung cấp cái nhìn tổng quát về hoạt động kinh doanh toàn cầu của một tập đoàn đa quốc gia (MNEs), bao gồm cấu trúc tổ chức, chuỗi giá trị tổng thể, các tài sản vô hình quan trọng, các hoạt động tài chính nội bộ, và tình hình tài chính – thuế toàn cầu.
Mục đích chính việc kê khai Hồ sơ toàn cầu là hỗ trợ cơ quan thuế trong việc đánh giá nhanh chóng và hiệu quả rủi ro về giá giao dịch liên kết, đồng thời tạo cơ sở cho các công ty thành viên chứng minh sự tuân thủ nguyên tắc thị trường độc lập.
Quy định về kê khai Hồ sơ toàn cầu được chuẩn hóa lần đầu tiên trong BEPS Action 13 (Giao dịch liên kết và Tài liệu hóa) của OECD và được Việt Nam nội luật hóa thông qua Nghị định 132/2020/NĐ-CP (thay thế Nghị định 20/2017/NĐ-CP).
Kỳ khai thuế
Doanh nghiệp cần ghi nhận đầy đủ thông tin phù hợp với kỳ tính thuế tương ứng của Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp. Việc xác định kỳ tính thuế được thực hiện theo đúng quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn liên quan, bảo đảm tính chính xác, thống nhất và tuân thủ pháp luật thuế hiện hành.
Thông tin chung của người nộp thuế
Các chỉ tiêu từ [01] đến [10] được kê khai dựa trên dữ liệu đã khai báo tại Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, bảo đảm tính thống nhất, chính xác và đồng bộ giữa các hồ sơ thuế. Doanh nghiệp cần đối chiếu cẩn trọng để các thông tin phản ánh tại các chỉ tiêu này hoàn toàn phù hợp với nội dung đã nộp cho cơ quan thuế, qua đó hạn chế rủi ro sai lệch và phát sinh vướng mắc trong quá trình kiểm tra, thanh tra thuế.
Kê khai các thông tin, tài liệu đã chuẩn bị và lưu trữ Hồ sơ toàn cầu
Để thực hiện kê khai hồ sơ toàn cầu một cách chính xác và đúng chuẩn quy định, doanh nghiệp trước hết cần thu thập đầy đủ thông tin ở cấp độ tập đoàn. Các dữ liệu này thường được cung cấp trực tiếp từ công ty mẹ hoặc thông qua bộ hồ sơ, báo cáo nội bộ của tập đoàn đa quốc gia. Trên cơ sở những tài liệu chính thống này, doanh nghiệp tiến hành rà soát, đối chiếu và lựa chọn các nội dung phù hợp, bảo đảm rằng từng hạng mục được kê khai phản ánh đúng mô hình hoạt động, cơ cấu tổ chức và chính sách giao dịch liên kết của toàn tập đoàn. Việc dựa trên nguồn thông tin tập trung và có kiểm soát không chỉ nâng cao độ tin cậy của hồ sơ mà còn giúp giảm thiểu rủi ro sai lệch trong quá trình kê khai và làm việc với cơ quan thuế.
Cơ cấu Tổ chức
Trong quá trình kê khai hồ sơ toàn cầu, doanh nghiệp cần xây dựng sơ đồ thể hiện đầy đủ và nhất quán cơ cấu sở hữu cũng như cấu trúc pháp lý của toàn bộ tập đoàn. Sơ đồ này phải phản ánh rõ mối quan hệ vốn, quyền kiểm soát giữa công ty mẹ và các công ty con, đồng thời xác định chính xác vị trí địa lý nơi từng đơn vị thành viên đang hoạt động. Việc trình bày minh bạch cơ cấu tổ chức và phạm vi hiện diện toàn cầu không chỉ giúp cơ quan thuế nhanh chóng nắm bắt mô hình vận hành của tập đoàn, mà còn là cơ sở quan trọng để đánh giá rủi ro giao dịch liên kết và mức độ tuân thủ nguyên tắc thị trường độc lập.
Thông tin về hoạt động kinh doanh của Tập đoàn
Trong quá trình kê khai hồ sơ toàn cầu, việc trình bày đầy đủ và có hệ thống các nội dung về mô hình kinh doanh, chuỗi giá trị và các giao dịch nội bộ đóng vai trò then chốt giúp cơ quan thuế đánh giá đúng bản chất hoạt động của tập đoàn đa quốc gia. Bảng dưới đây tổng hợp các nhóm thông tin trọng yếu cần được mô tả trong Hồ sơ toàn cầu, kèm theo mục tiêu tuân thủ và ý nghĩa quản lý rủi ro, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp lập hồ sơ nhất quán, minh bạch và phù hợp với chuẩn BEPS và Nghị định 132/2020/NĐ-CP.
| Nhóm nội dung | Yêu cầu trong kê khai Hồ sơ toàn cầu | Mục đích và quản lý rủi ro |
| Các yếu tố tạo lợi nhuận và kênh kinh doanh | Trình bày các yếu tố cốt lõi tạo ra lợi nhuận của tập đoàn và các kênh kinh doanh trọng yếu, phản ánh mô hình vận hành và lợi thế cạnh tranh dài hạn. | Giúp cơ quan thuế hiểu rõ động lực lợi nhuận và tính hợp lý trong phân bổ kết quả kinh doanh giữa các đơn vị liên kết. |
| Chuỗi cung ứng sản phẩm, dịch vụ chủ lực | Mô tả chuỗi cung ứng của 05 sản phẩm hoặc dịch vụ có doanh thu lớn nhất và các sản phẩm, dịch vụ chiếm trên 5% tổng doanh thu hợp nhất, kèm theo thông tin về thị trường địa lý chính; có thể trình bày bằng sơ đồ hoặc biểu đồ. | Thể hiện rõ nơi tạo ra giá trị kinh tế, hạn chế rủi ro bị đánh giá sai về chức năng và vai trò của các đơn vị trong tập đoàn. |
| Thỏa thuận dịch vụ nội bộ trọng yếu | Liệt kê và mô tả ngắn gọn các thỏa thuận dịch vụ quan trọng giữa các thành viên trong tập đoàn (không bao gồm R&D), bao gồm năng lực của trụ sở chính cấp toàn cầu và cấp vùng cung cấp dịch vụ. | Chứng minh bản chất dịch vụ thực tế và sự cần thiết về mặt kinh doanh của các giao dịch liên kết. |
| Chính sách giá dịch vụ và phân bổ chi phí | Trình bày chính sách giá giao dịch liên kết dùng để phân bổ chi phí dịch vụ và xác định mức phí phải trả cho các dịch vụ nội bộ; giải trình lý do tập đoàn tổ chức mua sắm, quảng cáo và tiếp thị thông qua các trung tâm tập trung. | Đảm bảo tuân thủ nguyên tắc thị trường độc lập và giảm thiểu nguy cơ bị điều chỉnh chi phí khi thanh tra thuế. |
| Thị trường địa lý trọng điểm | Mô tả các thị trường địa lý chính của các sản phẩm, dịch vụ đã nêu trong phần chuỗi cung ứng, bao gồm vai trò chiến lược của từng thị trường đối với doanh thu và tăng trưởng của tập đoàn. | Hỗ trợ cơ quan thuế đánh giá sự phù hợp giữa hoạt động kinh doanh và kết quả tài chính tại từng quốc gia. |
| Phân tích chức năng và đóng góp của trụ sở chính | Trình bày phân tích chức năng bằng văn bản, làm rõ các chức năng trọng yếu, rủi ro chủ yếu và tài sản quan trọng do trụ sở chính đảm nhận, cũng như mức độ đóng góp vào giá trị do các đơn vị địa phương tạo ra. | Là cơ sở xác định phân bổ lợi nhuận hợp lý và bảo vệ quan điểm định giá giao dịch liên kết của tập đoàn. |
| Tái cơ cấu và M&A trong năm tài chính | Mô tả các giao dịch tái cơ cấu kinh doanh trọng yếu, các hoạt động mua bán, sáp nhập phát sinh trong năm tài chính và tác động của chúng đến chuỗi giá trị và giao dịch liên kết. | Giúp cơ quan thuế đánh giá đầy đủ tác động của các thay đổi chiến lược đến nghĩa vụ thuế và phân bổ lợi nhuận. |
Thông qua việc hệ thống hóa các nội dung trên, doanh nghiệp có thể đảm bảo kê khai hồ sơ toàn cầu đầy đủ, nhất quán và phản ánh đúng bản chất kinh tế của các giao dịch liên kết trong tập đoàn. Việc chuẩn hóa thông tin theo từng nhóm nội dung không chỉ giúp đáp ứng yêu cầu tuân thủ pháp luật mà còn tạo nền tảng vững chắc để quản lý rủi ro thuế, chủ động giải trình với cơ quan thuế và nâng cao mức độ minh bạch trong hoạt động kinh doanh xuyên biên giới.
Các hoạt động động tài chính nội bộ Tập đoàn
Trong quá trình kê khai hồ sơ toàn cầu, doanh nghiệp cần mô tả tổng quan cơ chế phân bổ tài chính của Tập đoàn, bao gồm cách thức huy động, quản lý và phân bổ nguồn vốn giữa các đơn vị thành viên:
- Làm rõ các thỏa thuận tài chính trọng yếu với bên cho vay độc lập như ngân hàng, tổ chức tín dụng hoặc định chế tài chính bên ngoài.
Nội dung kê khai hồ sơ toàn cầu phải xác định cụ thể đơn vị trong Tập đoàn thực hiện chức năng tài chính hoặc đóng vai trò trung tâm cấp vốn.
- Nêu rõ các công ty con liên quan.
- Xác định quốc gia thành lập và địa điểm đặt trụ sở điều hành thực tế của từng đơn vị thực hiện chức năng tài chính.
Khi kê khai Hồ sơ toàn cầu, cần trình bày chính sách giá chuyển nhượng áp dụng cho các giao dịch tài chính nội bộ giữa các bên liên kết.
- Mô tả nguyên tắc xác định lãi suất, phí bảo lãnh và các điều kiện cấp vốn.
- Đảm bảo các điều khoản giao dịch phù hợp với nguyên tắc thị trường độc lập (Arm’s Length Principle) và nhất quán với chính sách tài chính chung của Tập đoàn.
Kết quả kinh doanh và nghĩa vụ thuế của Tập đoàn
Trong quá trình kê khai hồ sơ toàn cầu, doanh nghiệp phải chuẩn bị báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn trong năm kê khai, phản ánh đầy đủ tình hình tài chính và kết quả hoạt động trên phạm vi toàn cầu:
- Kèm theo đó là các báo cáo, cơ chế tài chính và quy trình quản lý nội bộ được tập đoàn áp dụng nhằm phục vụ mục đích tính thuế, qua đó thể hiện cách thức kiểm soát, phân bổ lợi nhuận và chi phí giữa các đơn vị thành viên.
- Hồ sơ cần làm rõ thuế suất áp dụng để xác định nghĩa vụ thuế tương ứng với phần lợi nhuận phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh của các bên liên kết có giao dịch liên kết với người nộp thuế, bảo đảm tuân thủ nguyên tắc giao dịch độc lập.
- Kê khai hồ sơ toàn cầu cũng yêu cầu danh sách và mô tả ngắn gọn các thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA), bao gồm APA đơn phương đã ký kết giữa doanh nghiệp và cơ quan thuế tại các quốc gia liên quan.
- Ngoài APA, doanh nghiệp cần trình bày các chính sách thuế quan trọng khác liên quan đến việc phân bổ thu nhập giữa các quốc gia, nhằm giúp cơ quan thuế đánh giá tính nhất quán và minh bạch trong chiến lược thuế toàn cầu của tập đoàn.
总结
Việc kê khai hồ sơ toàn cầu không chỉ dừng lại ở yêu cầu tuân thủ pháp lý, mà còn là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp khẳng định tính minh bạch trong quản trị thuế và giao dịch liên kết trên phạm vi toàn cầu. Một Hồ sơ toàn cầu được chuẩn bị đầy đủ, nhất quán và đúng chuẩn BEPS và Nghị định 132/2020/NĐ-CP sẽ hỗ trợ doanh nghiệp chủ động kiểm soát rủi ro, giảm thiểu khả năng bị ấn định thuế và tạo lợi thế vững chắc trong quá trình thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế.
Trong bối cảnh yêu cầu tuân thủ ngày càng chặt chẽ, việc kết hợp kê khai hồ sơ toàn cầu với quy trình kê khai giao dịch liên kết bài bản và đúng chuẩn sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống Hồ sơ phòng thủ thuế toàn diện.
Nếu doanh nghiệp của bạn đang cần soát xét, hoàn thiện hoặc tối ưu kê khai hồ sơ toàn cầu cho kỳ tính thuế sắp tới, việc đồng hành cùng đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của MAN – Master Accountant Network sẽ giúp tiết kiệm thời gian, đảm bảo độ chính xác và nâng cao tính phòng thủ thuế. Đây chính là thời điểm phù hợp để rà soát lại toàn bộ hồ sơ giao dịch liên kết, chuẩn bị sẵn sàng cho mọi yêu cầu tuân thủ trong năm 2025 và các năm tiếp theo.
联系信息 MAN – 会计师大师网络
- 地址：胡志明市新顺坊43街19A号
- 手机/扎洛：0903 963 163 – 0903 428 622
- 邮箱: man@man.net.vn
内容制作：先生 黎黄宣 – MAN – Master Accountant Network 的创始人兼首席执行官，越南注册会计师，拥有超过 30 年的会计、审计和财务咨询经验。
编辑委员会 MAN – 会计师大师网络