Thông tư 45/2021/TT-BTC đã bổ sung, hướng dẫn chi tiết cách xác định giá tính thuế trong quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết, tạo khung pháp lý minh bạch và tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nội dung trọng tâm của Thông tư 45/2021/TT-BTC, các điểm mới so với quy định trước đây, cũng như tác động thực tiễn đến hoạt động kinh doanh và nghĩa vụ kê khai thuế của doanh nghiệp.

Giới thiệu Thông tư 45/2021/TT-BTC

Thông tư 45/2021/TT-BTC là gì?

Thông tư 45/2021/TT-BTC là văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Tài chính ban hành ngày 18/6/2021, nhằm hướng dẫn chi tiết việc xác định giá tính thuế trong quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Đây là một trong những văn bản quan trọng, bổ trợ trực tiếp cho Nghị định 132/2020/NĐ-CP, giúp các doanh nghiệp nắm rõ cách thức kê khai, lập hồ sơ và áp dụng phương pháp xác định giá giao dịch liên kết theo nguyên tắc độc lập (Arm’s Length Principle).

Mối quan hệ giữa Thông tư 45/2021/TT-BTC và Nghị định 132/2020/NĐ-CP

Mối quan hệ giữa Thông tư 45/2021/TT-BTC và Nghị định 132/2020/NĐ-CP có thể hiểu đơn giản: Nghị định 132 là khung pháp lý tổng thể, còn Thông tư 45/2021/TT-BTC là văn bản hướng dẫn cụ thể để triển khai trên thực tiễn. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể thực hiện nghĩa vụ kê khai thuế và quản lý giao dịch liên kết một cách rõ ràng, minh bạch và đồng bộ.

Thông tư 45/2021/TT-BTC không chỉ tạo hành lang pháp lý minh bạch cho doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế, chống thất thu ngân sách do hành vi chuyển giá. Đồng thời, văn bản này còn khẳng định cam kết của Việt Nam trong việc tiệm cận các chuẩn mực quốc tế (OECD – BEPS), qua đó xây dựng môi trường đầu tư công bằng và bền vững.

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng Thông tư 45/2021/TT-BTC

Phạm vi điều chỉnh

Thông tư 45/2021/TT-BTC đã nêu rõ phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng có liên quan.

“1. Thông tư này hướng dẫn thi hành Điều 41 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ về việc áp dụng cơ chế Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (sau đây được gọi tắt là APA) trong quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.

2. Các nội dung khác về cơ chế APA được thực hiện theo quy định của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13 tháng 6 năm 2019, Nghị định số 132/2020/NĐ-CP ngày 05 tháng 11 năm 2020 của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.”

Nguồn: Thư viện pháp luật

Đối tượng áp dụng

Thông tư 45/2021/TT-BTC cũng nhấn mạnh rằng không chỉ những giao dịch quốc tế mới bị điều chỉnh, mà ngay cả những giao dịch nội địa giữa các bên liên kết tại Việt Nam cũng phải kê khai và xác định giá tính thuế theo đúng quy định.

Thông tư 45/2021/TT-BTC có phạm vi bao phủ rộng, tác động trực tiếp tới cả doanh nghiệp FDI lẫn doanh nghiệp nội địa. Điều này khẳng định mục tiêu siết chặt quản lý thuế, đồng thời thúc đẩy sự minh bạch trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam.

Thông tư 45/2021/TT-BTC hướng dẫn việc áp dụng cơ chế Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) trong quản lý thuế với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.

Thông tư 45/2021/TT-BTC áp dụng APA với doanh nghiệp có giao dịch liên kết

Thông tư 45/2021/TT-BTC về các giao dịch được đề nghị áp dụng APA

Thông tư 45/2021/TT-BTC đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA) với các giao dịch cụ thể như sau:  

• Giao dịch được đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA) là các giao dịch liên kết được quy định tại khoản 2 Điều 1 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP.
• Thông tư 45/2021/TT-BTC về các giao dịch được đề nghị áp dụng APA theo quy định tại khoản 1 Điều này phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:

Giải thích từ ngữ 

Thông tư 45/2021/TT-BTC, ngoài những khái niệm đã được giải thích trong Luật Quản lý thuế và Nghị định 132/2020/NĐ-CP, các thuật ngữ chuyên môn liên quan đến giao dịch liên kết sẽ được hiểu và áp dụng theo nội dung hướng dẫn chi tiết tại Thông tư 45/2021/TT-BTC, cụ thể như sau:

• APA đơn phương được hiểu là thỏa thuận được thiết lập và ký kết trực tiếp giữa cơ quan thuế Việt Nam với người nộp thuế khi họ có nhu cầu đề nghị áp dụng APA. Đây là hình thức thỏa thuận đơn giản nhất, chỉ bao gồm một bên thuế và doanh nghiệp.
• APA song phương là thỏa thuận về APA được ký kết giữa ba chủ thể: cơ quan thuế Việt Nam, người nộp thuế và cơ quan thuế của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đối tác. Mục đích chính là xác định nghĩa vụ thuế của người nộp thuế một cách minh bạch, trên cơ sở tuân thủ các quy định trong Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
• APA đa phương là loại thỏa thuận phức tạp hơn, trong đó có sự tham gia của cơ quan thuế Việt Nam, người nộp thuế và nhiều cơ quan thuế nước ngoài. Việc áp dụng APA đa phương nhằm bảo đảm sự thống nhất trong việc xác định nghĩa vụ thuế xuyên biên giới, đồng thời cũng dựa trên nền tảng các Hiệp định thuế quốc tế để hạn chế rủi ro tranh chấp thuế.

Thông tư 45/2021/TT-BTC về thời gian có hiệu lực của APA

Thời gian có hiệu lực của phương pháp xác định giá (APA) sau khi được ký kết hiện nay được quy định tối đa là 3 năm tính thuế, thay vì 5 năm như tại Thông tư 201 trước đây. Đối với các hồ sơ đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA) được nộp trước ngày 03/8/2021 (ngày Thông tư 45/2021/TT-BTC chính thức có hiệu lực) nhưng chưa hoàn tất việc ký kết, đồng thời giai đoạn đề nghị áp dụng APA vẫn còn trong thời hạn tính đến thời điểm 03/8/2021, thì những trường hợp này sẽ tiếp tục được xử lý theo đúng quy định tại Luật Quản lý thuế, Nghị định 126 và Thông tư 45/2021/TT-BTC.

Nguyên tắc áp dụng

Thông tư 45/2021/TT-BTC quy định rõ nguyên tắc áp dụng phương pháp xác định giá trong APA, nhằm đảm bảo tính minh bạch, thống nhất và phù hợp với thực tiễn. Trước khi đi sâu vào chi tiết, cần nắm rõ những nguyên tắc này để làm cơ sở triển khai.

“1. APA được áp dụng trên nguyên tắc cơ quan thuế và người nộp thuế hoặc cơ quan thuế Việt Nam và cơ quan thuế đối tác và người nộp thuế cùng hợp tác, trao đổi, đàm phán về việc áp dụng các quy định pháp luật về thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các giao dịch liên kết thuộc phạm vi APA phù hợp với các nguyên tắc giao dịch độc lập và nguyên tắc bản chất hoạt động, giao dịch quyết định nghĩa vụ thuế.

2. Việc áp dụng APA nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, giảm chi phí tuân thủ pháp luật thuế, xác định giá giao dịch liên kết của người nộp thuế phù hợp với nguyên tắc phân tích, so sánh với các giao dịch độc lập và nguyên tắc bản chất hoạt động, giao dịch quyết định nghĩa vụ thuế để xác định bản chất giao dịch liên kết, nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của người nộp thuế như trong điều kiện giao dịch giữa các bên độc lập và ngăn ngừa việc đánh thuế trùng và trốn lậu thuế, giảm thiểu tranh chấp về xác định giá của giao dịch liên kết.
3. Đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA) của người nộp thuế được giải quyết trên cơ sở hồ sơ với các tài liệu, thông tin cần thiết theo quy định tại khoản 3 Điều 41 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP do người nộp thuế cung cấp đầy đủ, chính xác, trung thực, kịp thời.
4. Việc phân tích, so sánh, lựa chọn đối tượng so sánh độc lập và phương pháp được sử dụng để so sánh, xác định giá của giao dịch liên kết thuộc phạm vi áp dụng của APA được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 132/2020/NĐ-CP.
5. Việc áp dụng cơ chế APA phải đảm bảo tuân thủ nguyên tắc được quy định tại khoản 6 Điều 42 Luật Quản lý thuế.”

Nguồn: Thư viện pháp luật

Thông tư 45/2021/TT-BTC cần chuẩn bị hồ sơ thông tin, dữ liệu nào? 

Hồ sơ đề nghị áp dụng cơ chế thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) được thực hiện theo quy định khoản 3 Điều 41 Nghị định 126/2020/NĐ-CP.

Theo quy định tại Thông tư 45/2021/TT-BTC, trong trường hợp doanh nghiệp đề nghị áp dụng APA song phương hoặc APA đa phương, người nộp thuế có trách nhiệm đảm bảo rằng toàn bộ nội dung trong hồ sơ gửi cho cơ quan thuế Việt Nam phải đồng nhất và thống nhất với hồ sơ mà bên liên kết ở nước ngoài nộp cho cơ quan thuế đối tác. Việc đồng bộ này nhằm tránh mâu thuẫn thông tin giữa các cơ quan thuế liên quan, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, trung thực của dữ liệu mà doanh nghiệp sử dụng để đàm phán và thực hiện thỏa thuận APA.

Các thông tin, dữ liệu, cơ sở dữ liệu được sử dụng phải đảm bảo tuân thủ những quy định tại điểm b khoản 6 Điều 42 Luật Quản lý thuế và Điều 17 Nghị định 132/2020/NĐ-CP.

Thẩm định hồ sơ áp dụng APA theo thông tư 45/2021/TT-BTC

Thông tư 45/2021/TT-BTC, sau khi nhận được hồ sơ đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA) , Tổng cục Thuế sẽ tiến hành thẩm định nhằm kiểm tra và đối chiếu toàn bộ thông tin mà người nộp thuế cung cấp. Mục đích của giai đoạn này là đánh giá mức độ đầy đủ, chính xác, hợp pháp, hợp lý và hợp lệ của hồ sơ, đồng thời xem xét phương pháp xác định giá giao dịch liên kết mà doanh nghiệp đề xuất. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế sẽ đưa ra bản đánh giá về tính phù hợp của phương pháp định giá, đối tượng so sánh được lựa chọn, cũng như xác định mức giá, tỷ suất lợi nhuận hoặc tỷ lệ phân bổ lợi nhuận áp dụng cho các giao dịch trong phạm vi APA.

Trong quá trình thẩm định, Tổng cục Thuế có thể áp dụng một số biện pháp chuyên môn để làm rõ và xác minh thông tin, bao gồm:

• Yêu cầu giải trình: Doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân liên quan có nghĩa vụ cung cấp thêm thông tin hoặc làm rõ các điểm chưa đầy đủ trong hồ sơ đề nghị áp dụng phương pháp xác định giá (APA).
• Biện pháp quản lý thuế bổ sung: Cơ quan thuế có quyền triển khai các biện pháp nghiệp vụ cần thiết để xác minh độ chính xác và tính hợp pháp của dữ liệu, chứng từ và tài liệu mà người nộp thuế đã nộp.

Như vậy, quá trình thẩm định theo Thông tư 45/2021/TT-BTC không chỉ nhằm kiểm tra hình thức hồ sơ mà còn là bước đánh giá thực chất, bảo đảm rằng thỏa thuận phương thức xác định giá (APA) được xây dựng trên cơ sở dữ liệu đáng tin cậy và phản ánh đúng nguyên tắc giao dịch độc lập.

Sau khi phân tích toàn diện các quy định tại Thông tư 45/2021/TT-BTC về cơ chế phương pháp xác định giá (APA) và cách thức quản lý giao dịch liên kết. Thông tư 45/2021/TT-BTC đã tạo nền tảng rõ ràng cho doanh nghiệp trong việc xác định giá tính thuế minh bạch và ổn định.

Kết luận

Thông tư 45/2021/TT-BTC tiệm cận chuẩn mực quốc tế trong việc quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Đặc biệt, phương pháp xác định giá (APA)  không chỉ giúp doanh nghiệp ổn định nghĩa vụ thuế, giảm rủi ro tranh chấp mà còn tạo niềm tin với cơ quan quản lý và nhà đầu tư. 

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm giải pháp toàn diện để kê khai, xây dựng hồ sơ giao dịch liên kết hay triển khai phương pháp xác định giá (APA) một cách hiệu quả, Công ty MAN – Master Accountant Network sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Với đội ngũ chuyên gia pháp lý – thuế nhiều kinh nghiệm, MAN – Master Accountant Network cam kết mang đến dịch vụ tư vấn chuyển giá chuẩn mực, giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng pháp luật và nâng cao lợi thế cạnh tranh.

Để được tư vấn cụ thể, doanh nghiệp vui lòng liên hệ MAN – Master Accoutant Network qua: 

• Địa chỉ: Số 19A, Đường 43, Phường Bình Thuận, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh.

• Mobile/zalo:+84 (0) 903 963 163 hoặc +84 (0) 903 428 622
• Email: man@man.net.vn

Ban biên tập: MAN – Master Accountant Network