Điểm mới nổi bật Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết doanh nghiệp cần biết

Ngày 05/11/2020, Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết chính thức được ban hành và có hiệu lực từ 20/12/2020, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết tại Việt Nam. Nghị định nổi bật với các điểm đáng chú ý như mở rộng phạm vi các bên liên kết, cập nhật phương pháp xác định giá giao dịch liên kết dựa trên nguyên tắc giao dịch độc lập, điều chỉnh ngưỡng khống chế chi phí lãi vay và bổ sung thêm trường hợp miễn lập Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết. Việc tuân thủ Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết  giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích thuế, giảm rủi ro pháp lý, đồng thời nâng cao minh bạch trong quản lý tài chính.

Những điểm nổi bật Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết

Trong số những điểm nổi bật của Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết, một trong những thay đổi quan trọng và nhận được nhiều quan tâm nhất là quy định về các bên có quan hệ liên kết. Những quy định này không chỉ mở rộng phạm vi xác định bên liên kết mà còn chi tiết hóa cách thức nhận diện mối quan hệ kiểm soát, điều hành giữa các doanh nghiệp, từ đó tạo cơ sở pháp lý minh bạch và công bằng trong việc quản lý thuế đối với các giao dịch liên kết.

Xem chi tiết: Mối quan hệ liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP

Quy định các bên có mối quan hệ liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết

Trước đây tại Nghị định 20/2017/NĐ-CP chỉ quy định phạm vi các giao dịch có mối quan hệ liên kết là các giao dịch trong hoạt động kinh doanh thì giờ đây tại Nghị định 132/2020/NĐ-CP mở rộng phạm vị giao dịch liên kết gồm: 

• Mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng hàng hóa.
• Cung cấp dịch vụ giữa các bên có quan hệ liên kết.
• Vay, cho vay, cung cấp dịch vụ tài chính, đảm bảo tài chính.
• Các công cụ tài chính khác được sử dụng giữa các bên liên kết.
• Mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng tài sản hữu hình và tài sản vô hình.
• Thỏa thuận mua, bán, sử dụng chung nguồn lực như tài sản, vốn, lao động.
• Chia sẻ chi phí giữa các bên có quan hệ liên kết.

Sau khi xác định rõ các loại giao dịch thuộc phạm vi các bên liên kết, Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết còn bổ sung thêm nhiều trường hợp cụ thể của các bên có quan hệ liên kết. Những bổ sung này giúp mở rộng phạm vi áp dụng, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng và minh bạch cho việc quản lý thuế và xác định giá giao dịch giữa các bên liên kết.

Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết bổ sung thêm trường hợp với các bên liên kết

Ở Nghị định 20/2017/NĐ-CP chỉ đề cập tới 10 trường hợp có mối quan hệ liên kết thì Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết bổ sung thêm 01 trường hợp, cụ thể đó là:

• Doanh nghiệp có phát sinh các giao dịch nhượng, nhận chuyển nhượng vốn góp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp trong kỳ tính thuế; vay, cho vay ít nhất 10% vốn góp của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao dịch trong kỳ tính thuế với cá nhân điều hành, kiểm soát doanh nghiệp hoặc với cá nhân thuộc trong một các mối quan hệ theo quy định tại điểm g khoản 2 điều 5 của Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết.

Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết tiếp tục đưa ra các quy định về chi phí lãi vay nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc xác định lợi nhuận chịu thuế. Những quy định này không chỉ giới hạn chi phí lãi vay liên quan đến các giao dịch liên kết mà còn hướng dẫn cách xử lý phần chi phí vượt ngưỡng khống chế, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích thuế và giảm rủi ro pháp lý.

Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết quy định về chi phí lãi vay

Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết đã có những điều chỉnh quan trọng liên quan đến chi phí lãi vay, nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và phù hợp với thông lệ quốc tế trong quản lý thuế. Cụ thể:

• Nâng cao mức khống chế chi phí lãi vay từ 20% lên 30%: Trước đây Nghị định 20/2017/NĐ-CP, doanh nghiệp chỉ được khấu trừ chi phí lãi vay tối đa bằng 20% EBITDA, nhưng Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết đã nâng tỷ lệ này lên 30%, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong việc cân đối tài chính, đồng thời vẫn duy trì giới hạn để tránh việc lạm dụng chi phí lãi vay nhằm giảm nghĩa vụ thuế.
• Cho phép khấu trừ chi phí lãi vay sau khi đã trừ lãi tiền gửi, tiền vay: Doanh nghiệp khi tính chi phí lãi vay được phép tính toán dựa trên phần lãi vay thực tế sau khi đã trừ đi lãi tiền gửi hoặc lãi từ các khoản vay khác. Quy định này giúp phản ánh chính xác chi phí tài chính thực sự phát sinh từ các giao dịch liên kết, nâng cao tính minh bạch và khả năng tuân thủ pháp luật thuế.
• Chuyển tiếp chi phí lãi vay vượt ngưỡng khống chế sang các năm tính thuế tiếp theo: Nếu chi phí lãi vay vượt quá mức khống chế 30%, phần vượt này không bị loại bỏ mà được chuyển tiếp sang các năm tính thuế tiếp theo, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí lãi vay theo thời gian, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định của Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết.

Những quy định này thể hiện nỗ lực của cơ quan quản lý thuế trong việc cân bằng giữa quyền lợi của doanh nghiệp và nghĩa vụ tuân thủ pháp luật, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch cho các giao dịch liên kết.

Bổ sung đối tượng không áp dụng ngưỡng khống chế chi phí lãi vay

Để làm rõ sự khác biệt giữa Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết và Nghị định 20 trước đây, đặc biệt về các khoản vay được công nhận trong phạm vi giao dịch liên kết, bảng dưới đây tổng hợp những điểm bổ sung quan trọng. Những thay đổi này không chỉ mở rộng phạm vi các khoản vay hợp pháp mà còn tạo cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch cho việc quản lý thuế đối với các doanh nghiệp tham gia các chương trình vay vốn phát triển, chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án phúc lợi xã hội.

Bảng: Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết bổ sung đối tượng không áp dụng ngưỡng khống chế.

Qua bảng so sánh trên, có thể thấy Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết đã mở rộng phạm vi các khoản vay được công nhận so với Nghị định 20 trước đây. Những bổ sung này không chỉ giúp doanh nghiệp tham gia các chương trình vay vốn phát triển, chương trình mục tiêu quốc gia hay các dự án phúc lợi xã hội được tính vào giao dịch liên kết một cách hợp pháp mà còn tăng tính minh bạch, công bằng trong quản lý thuế.

Quy định mới về lập và nộp báo cáo biên lợi nhuận quốc gia (CbCR)

Trong nội dung quy định về lập và nộp báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbCR), Nghị định 132/2020/NĐ-CP cũng đưa ra yêu cầu cụ thể đối với trường hợp công ty mẹ tối cao đặt tại Việt Nam và công ty mẹ tối cao đặt tại nước ngoài, nhằm đảm bảo việc minh bạch hóa thông tin thuế và lợi nhuận.

Công ty mẹ tối cao đặt tại Việt Nam

Theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết, trường hợp công ty mẹ tối cao đặt tại Việt Nam có doanh thu hợp nhất toàn cầu trong kỳ tính thuế từ 18.000 tỷ đồng trở lên thì có nghĩa vụ lập Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbCR) và nộp cho cơ quan thuế trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính. Đây là điểm mới quan trọng, bởi Nghị định 20/2017/NĐ-CP trước đây chưa có quy định về nghĩa vụ này.

Công ty mẹ tối cao tại nước ngoài

Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết, nghĩa vụ nộp Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbCR) đối với trường hợp công ty mẹ tối cao đặt tại nước ngoài được quy định khá chi tiết. Bảng dưới đây sẽ tổng hợp rõ các trường hợp không bắt buộc nộp và bắt buộc nộp để doanh nghiệp dễ dàng đối chiếu và tuân thủ.

Bảng: Các trường hợp phải và không phải nộp CbCR theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết.

Qua bảng trên có thể thấy, Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết đã quy định rất cụ thể nghĩa vụ nộp Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbCR) trong trường hợp công ty mẹ tối cao ở nước ngoài. Việc phân định rõ khi nào doanh nghiệp tại Việt Nam không bắt buộc nộp và khi nào phải nộp giúp đảm bảo tính minh bạch, đồng bộ với chuẩn mực quốc tế và hạn chế tình trạng trốn tránh nghĩa vụ thuế. Doanh nghiệp cần nắm chắc các quy định này để tránh rủi ro bị xử phạt và chủ động xây dựng chiến lược tuân thủ hiệu quả.

Kết luận

Nhìn chung, Nghị định 132/2020/NĐ-CP về giao dịch liên kết đã mang đến nhiều thay đổi quan trọng so với Nghị định 20 trước đây, từ việc mở rộng định nghĩa các bên liên kết, cụ thể hóa phạm vi giao dịch chịu điều chỉnh, điều chỉnh quy định khống chế chi phí lãi vay, cho đến bổ sung các khoản vay đặc thù và quy định chặt chẽ về nghĩa vụ nộp Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbCR). Những điểm mới này không chỉ giúp hệ thống pháp luật Việt Nam tiệm cận với chuẩn mực quốc tế, mà còn nâng cao tính minh bạch, hạn chế hành vi chuyển giá và bảo đảm sự công bằng giữa các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đi kèm với đó là yêu cầu tuân thủ khắt khe hơn: doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, minh chứng rõ ràng và chiến lược quản trị thuế hiệu quả để tránh rủi ro bị ấn định thuế hay xử phạt. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, sự chủ động cập nhật quy định và triển khai thực hiện kịp thời chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, tối ưu hóa nghĩa vụ thuế và duy trì uy tín bền vững trên thị trường.

Doanh nghiệp tìm kiếm giải pháp đồng hành trong việc tư vấn, rà soát hồ sơ giao dịch liên kết và quản trị tuân thủ thuế, hãy kết nối ngay với MAN – Master Accountant Network để nhận được sự hỗ trợ chuyên sâu và toàn diện.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

• Địa chỉ: 19A, đường số 43, Phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh.
• Mobile/ zalo: +84 (0) 903 428 622 (Ms. Ngân)
• Email: nguyenthikimngan@man.net.vn

Ban biên tập: MAN – Master Accountant Network